Sportprijzen 2020/2021 uitgereikt

Sifan Hassan, Max Verstappen en Jetze Plat zijn woensdagavond bij het NOS | NOC*NSF Sportgala uitgeroepen tot respectievelijk Sportvrouw, Sportman en Paralympisch sporter van 2020/2021. De titel Sportploeg 2020/2021 ging naar de baanwielrenners (mannen teamsprint) en hun coach Hugo Haak werd gekozen tot Coach van het jaar 2020/2021. De Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs werd toegekend aan Hennie Kuiper en (postuum) Bibian Mentel en de Young Talent Award was voor Enzo Kuworge.

Vanwege de huidige coronamaatregelen was een sportgala in de oorspronkelijke vorm ook dit jaar nog niet mogelijk. Tijdens een live tv-uitzending werd er woensdagavond teruggeblikt op de mooiste sportmomenten van de afgelopen twee jaar en werden de sportprijzen 2020/2021 bekendgemaakt. 
 

Paralympische sporter van het jaar 2020/2021: Jetze Plat
Jetze Plat (30) staat al jaren synoniem voor de absolute top bij para-wielrennen en para-triatlon. In 2021 wint hij bij de wereldkampioenschappen para-wielrennen voor de vierde keer zowel de tijdrit als de wegwedstrijd. Tevens wordt hij opnieuw Europees- en wereldkampioen para-triatlon. Maar zijn ‘finest hours’ beleeft Plat ongetwijfeld toch bij de Paralympische Spelen in Tokio. Daar prolongeert hij zijn titel op de para-triatlon, maar verovert hij dit keer ook het goud bij het para- wielrennen op de onderdelen wegwedstrijd en tijdrit. 

Sportploeg van het jaar 2020/2021: Baanwielrennen mannen teamsprint 
De Nederlandse baanwielrenners zijn al een aantal jaren ongenaakbaar op de sprint. Het is beslist geen abc-tje dat grote individuele talenten bij elkaar opgeteld automatisch ook een topteam vormen. Maar bij Roy van den Berg, Matthijs Büchli, Jeffrey Hoogland en Harrie Lavreysen vallen de puzzelstukjes wel heel vaak goed in elkaar. Na het zilver in 2017 worden ze vier keer op rij wereldkampioen, waaronder in 2020 en 2021. De ultieme bekroning volgt bij de Olympische Spelen in Tokio waar het viertal ‘fietsende vrienden’ ongenaakbaar naar het goud snelt. 

Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs: Hennie Kuiper en Bibian Mentel 
Hennie Kuiper (1949)
Hennie Kuiper legt de basis voor zijn grote successen als beroepswielrenner door het winnen van de gouden medaille in de olympische wegwedstrijd bij de Spelen van München in 1972. Na een solo van veertig kilometer komt hij met een voorsprong van 17 seconden over de streep. In de tijd van Hennie Kuiper zijn de Olympische Spelen alleen nog opengesteld voor amateurs. Kuiper is een van de weinige olympische wegkampioenen uit die tijd die later ook als professional zeer succesvol zijn. Hij wordt wereldkampioen in 1975, wint in de Tour de France twee keer (1977 en 1978) de etappe naar Alpe d'Huez en wordt ook tweemaal tweede in het eindklassement van de Tour (1977 en 1980). Ook wint hij tal van belangrijke klassiekers, zoals de Ronde van Vlaanderen (1981), Ronde van Lombardije (1981), Parijs-Roubaix (1983) en Milaan-Sanremo (1985). 

Hennie Kuiper maakt jarenlang deel uit van de wereldwielertop en wordt vooral geroemd om zijn nimmer aflatende doorzettingsvermogen. Ook na zijn successen blijft hij de (wieler)sport trouw. Eerst als ploegleider en later vooral als onvermoeibare en sympathieke ambassadeur van de sport bij tal van bijeenkomsten en in media-optredens.

Bibian Mentel (1972-2021)
"Jullie gaan mij niet vertellen wat ik niet kan." Deze woorden van Bibian Mentel, vaak aangehaald na haar veel te vroeg overlijden in maart van dit jaar, zeggen alles over haar. 

Bibian Mentel is in 2002 als snowboardster hard op weg zich te kwalificeren voor de Olympische Winterspelen in Salt Lake City, als ze geblesseerd raakt. Waar ze denkt aan een blessure aan haar enkel, blijkt het te gaan om een agressieve vorm van botkanker, wat uiteindelijk leidt tot amputatie van haar rechteronderbeen. Tijdens haar revalidatie staat ze alweer op een snowboard. Exact zeven maanden na de amputatie wordt Mentel opnieuw Nederlands kampioen bij het valide snowboarden, een uitzonderlijke prestatie.

Zich realiserend wat zij op het topsportplatform aan alle kinderen met een lichamelijke beperking over de hele wereld zou kunnen laten zien, start zij een krachtige lobby om snowboarden op het programma van de Paralympische Spelen te krijgen. Acht jaar later is het zo ver. In Sochi 2014 wordt voor het eerst om de medailles geboard. Mentel - wereldkampioen in 2010 en 2012 - maakt de cirkel rond door als eerste paralympisch goud te veroveren bij het snowboarden. Eind 2014 wordt ze bovendien gekozen tot Paralympiër van het jaar. Vier jaar later krijgt ze die eretitel opnieuw, nadat ze op de Winterspelen in PyeongChang haar titel weet te prolongeren. 

Bibian Mentel richt ondertussen de Mentelity Foundation op, een stichting die kinderen en jongvolwassenen met een lichamelijke beperking aan het sporten wil krijgen. Voor haar inspanningen voor de gehandicaptensport ontvangt ze tijdens de sluitingsceremonie van Sochi 2014 de prestigieuze Whang Youn Dai Award.

Coach van het jaar 2020/2021: Hugo Haak
Hoewel het Nederlandse baanwielrennen al een tijd in de lift zit, slaagt bondscoach Hugo Haak (30) er in zijn renners naar een nóg hoger niveau te tillen. Sinds zijn aantreden in 2019 is de erelijst van Oranje alleen maar verder uitgebreid. In 2020 wint zijn baanploeg in totaal vier keer goud en één keer zilver op het WK en in 2021 is de oogst opnieuw vier keer goud en tweemaal zilver. Op het EK in 2021 is Nederland goed voor zes keer goud en twee keer zilver en in Tokio loodst Haak de mannen naar olympisch goud op de teamsprint en Harry Lavreysen (sprint) en Shanne Braspennincx (keirin) naar individuele titels. Verder winnen Jeffrey Hoogland zilver (spint) en Kirsten Wild brons (omnium).  

Sportvrouw van het jaar 2020/2021: Sifan Hassan
Nadat Sifan Hassan (28) in 2019 al geschiedenis heeft geschreven met het winnen van zowel de 1500 als de 10000 meter op het WK Atletiek, doet ze daar bij de Olympische Spelen van Tokio – ondanks een bovenbeenblessure - nog een schepje bovenop. Met winst op de 5000 en 10000 meter en het brons op de 1500 meter – volgens vele kenners een vrijwel ‘onmenselijke’ combinatie - groeit ze uit tot dé grote ster van het voor Nederland zo succesvolle atletiektoernooi. In de serie van de 1500 meter dreigt uitschakeling na een val, maar Hassan herpakt zich razendsnel. Ze staat op, rent het hele veld voorbij en plaatst zich alsnog voor de volgende ronde. 

Young Talent Award 2020/2021: Enzo Kuworge 
Gewichtheffer Enzo Kuworge wordt in 2021 zowel Europees- als wereldkampioen bij de junioren. Op het wereldkampioenschap in Tasjkent (Oezbekistan) verbetert hij met in totaal 411 kilogram (231 kilogram stoten, 180 kilogram trekken) het Europees juniorenrecord en zijn eigen Nederlands record bij de senioren. Kuworge kwalificeert zich daarmee tevens voor de Olympische Spelen van Tokio. Een bijzondere prestatie, want het is alweer 53 jaar geleden dat er een Nederlandse gewichtheffer op de Spelen actief was. Enzo Kuworge treedt daarmee in de voetsporen van Piet van der Kruk die in Mexico-City negende werd.

Kuworge, zoon van een Ghanese vader en een Nederlandse moeder, behaalt in Tokio bij de zwaargewichten (+109 kilogram) een zeer verdienstelijke zesde plaats. Hij tilt 175 kilo bij het onderdeel trekken en noteert 234 kilo bij het afsluitende stoten. Met een totaal van 409 kilogram komt hij slechts 15 kilo te kort voor de bronzen medaille. 

Sportman van het jaar 2020/2021: Max Verstappen
De derde plaats die Max Verstappen in het klassement van de Formule 1 in 2020 bezet, is de opmaat naar een superspannende tweestrijd om de belangrijkste wereldtitel in de autosport. Verstappen en Lewis Hamilton geven elkaar in het seizoen 2021 nauwelijks een duimbreed toe. Voor de laatste Grand Prix in Abu Dhabi hebben beide kemphanen exact evenveel punten. Uiteindelijk stoot de 24-jarige rijder van Red Bull Racing de al zeven jaar heersende Mercedes- coureur van de troon. In 2020 behaalt Verstappen elf podiumplaatsen, waarvan twee overwinningen. In 2021 mag hij zelfs achttien keer het ereschavot beklimmen, waarvan tien keer - onder meer in Zandvoort - als winnaar. 
 
De verkiezingsprocedure

De verkiezingsperiode voor de sportprijzen 2020/2021 loopt van 17 december 2019 tot 1 december 2021. In samenspraak met de sportbonden stelt NOC*NSF een groslijst met resultaten op, die gebaseerd is op podiumresultaten van de belangrijkste sportevenementen. Die lange lijst korten NOC*NSF en NOS vervolgens in tot een shortlist met kanshebbers per categorie. Ook de vakjury wordt hierbij betrokken. 

De vakjury nomineert op basis van de shortlist en hun expertise. Het daadwerkelijk stemmen gebeurt door de vakjury en sporters en coaches en heeft in de afgelopen twee dagen digitaal plaatsgevonden. De stemmen van de sporters (in de sporterscategorieën) of coaches (in de coachcategorie) tellen voor vijftig procent mee in de uitslag, de stemmen van de vakjuryleden staan voor de overige vijftig procent.
 

Om de allergrootste sportlegendes uit de Nederlandse geschiedenis te eren, is de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs ingesteld, de Nobelprijs voor de Nederlandse sport. De vijf laatste winnaars bepalen samen met de voorzitter van NOC*NSF wie de volgende Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs krijgt toebedeeld.

Wie de Young Talent Award verdient, is altijd lastig om te beoordelen. Vooral omdat de meeste sporters en hun prestaties nog vrij onbekend zijn. Daarom is in deze categorie alleen de vakjury betrokken en bepaalt deze jury ook de winnaar van de Young Talent Award.

De vakjury 2020/2021 bestaat uit:
- Bas van de Goor (onafhankelijk voorzitter)
- Fred Buddenberg (vanuit de Nederlandse Sport Pers)
- Ellen van Langen (vanuit de oud-winnaars FBK/Jaap Eden)
- Foppe de Haan (vanuit de coaches)
- Marc Lammers (vanuit de coaches)
- Ralf van der Rijst (vanuit NOC*NSF)
- Marije Smits (vanuit de Paralympiërs)
- Maarten van der Weijden (vanuit de oud-winnaars FBK/Jaap Eden)
- Ewoud van Winsen (vanuit de NOS)