Gedachten bij het overlijden van Mandela

De newsalert, gisteravond, op mijn mobiele telefoon, waar het overlijden van Nelson Mandela werd gemeld, zorgde bij mij toch nog voor een schok. Je weet dat het komt, maar als het dan toch eenmaal zo ver is overzie je in één keer de enorme betekenis van deze bijzondere Zuid-Afrikaan. Natuurlijk had Mandela veel met sport (daarover straks meer), maar met zijn charismatische invloed heeft hij vele dromen verwezenlijkt. Ik heb het wel eens eerder gezegd: ik heb weinig helden, maar hij is er in ieder geval wel één van.

Het is onvoorstelbaar je te realiseren dat iemand tijdens zijn gevangenschap een hele nieuwe democratie heeft ontworpen en die na zijn vrijlating ook nog eens blijkt via dat design te kunnen uitvoeren.

Ik ben inmiddels twee keer op Robbeneiland geweest, het dorre en kale eiland voor de kust van Kaapstad, waar Mandela ruim twintig jaar gevangen heeft gezeten voordat zijn detentie werd voortgezet op het vaste land van Zuid-Afrika. De kleine cel op Robbeneiland zal na zijn overlijden nu wel helemaal een bedevaartsoord worden. Het blijft zeer indrukwekkend om daar te worden rondgeleid en verhalen te horen van mensen die daar tijdens het apartheidsregime zelf jarenlang hebben vastgezeten en die samen met Nelson Mandela gezorgd hebben voor een geweldloze overgang van het blanke apartheidsregime naar de regenboognatie die Zuid-Afrika nu is.

Zoals gezegd, sport heeft een belangrijk rol gespeeld in het leven van Mandela. Op Robbeneiland hield hij zich fit door iedere dag te boksen en fitnessoefeningen te doen. Boksen was zijn passie. Hij heeft wel eens gezegd één fout te hebben gemaakt in zijn leven: ’dat ik geen wereldkampioen boksen ben geworden.’ Gevoel voor understatement kun je hem ook niet ontzeggen.

Ook fascinerend en inspirerend hoe hij na zijn vrijlating in 1990 sport heeft ingezet als middel om de verdeelde Zuid-Afrikaanse samenleving te binden. Hij was de motor achter de organisatie van het WK Rugby in 1995. En creëerde draagvlak binnen zijn eigen zwarte en gekleurde achterban om te voorkomen dat de blanke ‘Springbokken’ vervangen zouden worden door een nieuw gemêleerd team, dat geen enkele kans op de wereldtitel zou maken.

De Engelse auteur John Carling schreef een prachtig boek over de rol van Madiba (koosnaam van Mandela) in de aanloop naar het WK: Playing the Enemy, Nelson Mandela and the Game that Made a Nation. Later werd dit boek nog eens verfilmd met Morgan Freeman in de rol van de Zuid-Afrikaanse leider: Invictus. Goed om te weten dat de Springbokken in 1995 wereldkampioen werden en Mandela, inmiddels gekozen tot president, in de aanloop daarnaartoe een historische vriendschap ontwikkelde met aanvoerder François Pienaar. De hele Zuid-Afrikaanse samenleving stond, dankzij de aanpak van Mandela, achter het nationale rugbyteam.

Zijn binding met sport is eigenlijk oneindig. Zie dit mooie overzichtsfilmpje van de NOS:



Onze huidige Sportagenda (2013-2016), met als titel Sport Inspireert, komt ook rechtstreeks uit het brein van Nelson Mandela, die ooit zei:

“Sport has the power to change the world. It has the power to inspire, the power to unite people in a way that little else does... It is more powerful than governments in breaking down racial barriers.”

Ware woorden die we eenvoudig kunnen vertalen met dank aan een groot man:

Sport Inspireert
Sport verbindt mensen
Sport verandert de wereld

Gerard Dielessen
Algemeen directeur NOC*NSF

Lees hier eerdere blogs van Gerard Dielessen.
Volg hem op twitter via @gerarddielessen