Sociale klimaat verbeterd op en rond de sportvelden

Het aantal gerapporteerde excessen in de sport is de afgelopen jaren gedaald, de bewustwording en ontvankelijkheid voor sportiviteit en respect onder sportbestuurders is gegroeid en sporters lijken zich op en rond het veld iets veiliger te voelen. Tegelijkertijd zijn misstanden in de sport van alle tijden en is het noodzakelijk te blijven werken aan het stimuleren van sportiviteit en respect en het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van het Mulier Instituut, dat in opdracht van het Ministerie van VWS onderzoek deed naar de effecten van het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat tot nu toe.

Daling aantal excessen in amateurvoetbal
Het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat ging in 2011 van start en loopt tot en met eind 2016. Onder leiding van NOC*NSF, KNVB en KNHB is met actieve steun van een groot aantal sportbonden en andere organisaties, de georganiseerde sport aan de slag gegaan om het sociale klimaat op en rond de velden te verbeteren. Verenigingsbestuurders, trainers, coaches, arbitrerend kader en ouders van sportende kinderen worden middels het actieplan ondersteund met opleidingen en trainingen om te werken aan een socialer sportklimaat. Dat heeft geleid tot onder andere de volgende resultaten:

Het aantal wedstrijden met excessen in het amateurvoetbal is in 2014/2015 gedaald naar 211 (in 2011/2012 306 excessen);
Onder de sportende bevolking voelt 76% zich veilig op en rondom sportwedstrijden (in 2013 was dit 73%);
6.746 verenigingen (doelstelling 7.500 eind 2016) werken aan een veiliger sportklimaat;
Ruim 50% van de verenigingen maakt werk van een veiliger sportklimaat. Bij voetbal is dat 80%;
87% van de sportclubs heeft gedragsregels, bij voetbalclubs is dat 95%;
42% van de verenigingen heeft een vertrouwenspersoon, bij het voetbal is dit 52%;
Sportiviteit en respect staat bij de sportbonden hoger op de agenda;
Er zijn inmiddels ruim 25.000 Verklaringen Omtrent Gedrag aangevraagd.

Veiligheidsbeleving in de sport verbeterd
Van de regelmatige sporters of wedstrijdbezoekers ervaart 76% zich veilig op en rondom sportwedstrijden, maar tegelijkertijd werd 36% werd geconfronteerd met wangedrag in de sport. Het gaat dan met name om verbaal geweld (28%), lichamelijk geweld (14%), discriminerende of kwetsende opmerkingen (11%), vernieling of vandalisme (10%), overlast (9%), diefstal (9%) of seksuele intimidatie (1%). In de meeste gevallen ging het om eenmalige incidenten.

Onder alle groepen mensen die betrokken zijn bij sport is het gevoel van onveiligheid in 2015 ten opzichte van 2013 kleiner geworden. Het gevoel van sociale veiligheid in de sport lijkt onder diverse groepen stabiel te blijven of zelfs te verbeteren. Zeker onder de sporters zelf is een positieve ontwikkeling te zien; het aandeel dat zich onveiliger voelt is afgenomen.

Ontwikkeling veiligheidsgevoel onder sportbetrokkenen Nederlandse bevolking (sportbetrokkenen, verenigingssporters, niet-verenigingssporters), in procenten

Excessen in de sport niet onderschatten
Ondanks de overwegend positieve uitkomsten van de VSK Monitor, is het zaak de excessen die zich in de sport voordoen niet te onderschatten. Ary Hordijk, vanuit NOC*NSF aangesteld als programmamanager van het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat: “Het is een illusie te denken dat we nu wel genoeg hebben gedaan om het Nederlandse sportklimaat duurzaam veilig te maken. In bepaalde gebieden en bij bepaalde clubs is het bijzonder lastig grip te krijgen op de situatie. Zo is in de gemeente Amsterdam in het seizoen 2014/2015 het aantal gevallen van buitensporig geweld met ruim 50% gedaald, maar het aantal lichte vergrijpen met 8 % gestegen tot 6.424 incidenten. Daarbij zien we dat met name de zware vergrijpen veel media-aandacht genereren en dit leidt terecht tot veel publieke verontwaardiging. Tegelijkertijd laat het zien dat mensen betrokken zijn bij de problematiek en dat het continu aandacht nodig heeft om excessen te voorkomen en aan te pakken.”

Minister Schippers heeft in overleg met de sportsector besloten het actieplan met twee jaar te verlengen.

De VSK Monitor 2015 Voor de voortgangsrapportage 'Actieplan naar een veiliger sportklimaat' kunt u via deze link downloaden.