Misbruikaffaire Atletiektrainer en aanbevelingen De Vries
De recent in het nieuws gekomen zaak waarbij een atletiektrainer voor het leven is geschorst als trainer vanwege het langjarige misbruik van verschillende vaak nog minderjarige meisjes, heeft ons opnieuw duidelijk gemaakt dat seksueel misbruik in de sport te vaak voorkomt en opnieuw bleek dat zo’n situatie te lang kon bestaan zonder dat dit effectief werd aangepakt.
Ook werd opnieuw duidelijk dat het immense leed dat slachtoffers van seksueel misbruik wordt aangedaan bijzonder ingrijpend is en zij er in veel gevallen jarenlang, en misschien wel hun hele leven onder gebukt gaan. Wij hebben veel respect voor degenen die hun ervaringen, hebben willen delen politie en het Instituut Sportrechtspraak (ISR).
Deze zaak is illustratief voor wat de Commissie De Vries aan het einde van 2017 in haar rapport over seksuele intimidatie en misbruik in de sport had gerapporteerd.
Onderzoekscommissie ISR
Bij de ontwikkeling van de visie en aanpak sport en integriteit werd al eerder geconstateerd dat het wenselijk zou zijn om onderzoek te doen bij ernstige misdragingen in de sport. Het bleek van belang dat de procedure van melding tot tuchtuitspraak vaker en zorgvuldiger zou worden doorlopen. De Commissie de Vries bevestigde later in haar onderzoek dat dit een van de tekortkomingen uit het verleden was.
Het Ministerie van VWS heeft een subsidie verstrekt waarmee met een poule van aanklagers en een onderzoekscommissie kon worden gewerkt. Om onafhankelijkheid te waarborgen zijn de poule van aanklagers en de onderzoekscommissie ondergebracht bij het ISR. Op dit moment lopen er in dit kader meerdere onderzoeken bij het ISR.
In dit specifieke geval heeft een recente melding tot nader onderzoek geleid, onder andere in het verleden. Met de nu in de publiciteit gekomen uitspraak als gevolg.
Een dergelijke uitspraak van het ISR is belangrijk want deze leidt tot plaatsing van betrokken begeleider in het register van ontuchtplegers in de sport en daarmee tot bescherming van mogelijk nieuwe slachtoffers. Mocht betrokkene bij een andere sportvereniging solliciteren dan kan deze vereniging het register raadplegen om te achterhalen of er sprake is van een seksuele intimidatie verleden.
Bovendien doet deze uitspraak recht aan het rechtvaardigheidsgevoel dat misbruik dient te worden bestraft.
Hoewel het huidige registratiesysteem voor deze zaak goed blijkt te werken, wordt op dit moment op aanraden van commissie De Vries inmiddels onderzocht op welke wijze de registratie van ontuchtplegers in de sport effectiever zou kunnen worden opgezet.
Commissie De Vries
Wat in de nu bekend geworden zaak verder opvalt, is dat het gedrag van deze begeleider zo lang heeft kunnen voortduren zonder dat daar op werd ingegrepen.
Juist daarover heeft de Commissie de Vries een aantal aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen worden op dit moment omgezet in concrete maatregelen.
Zo geldt vanaf dit jaar een meldplicht voor bestuurders en begeleiders in de sport. Zij zijn verplicht om zaken waar zij weet of vermoeden van hebben te melden bij hun bestuur en sportbond.
Deze zaken worden in de nabije toekomst in een centraal systeem van cases opgenomen waardoor de afhandeling er van centraal gevolgd kan worden. Daarbij gaat het om het doorgeleiden naar tucht- en strafrecht. Gevallen die niet onder het tucht- en strafrecht vallen, dienen door het verenigingsbestuur in overleg met de bond te worden afgehandeld waarbij een ordemaatregel of sanctie kan worden opgelegd.
Het Vertrouwenspunt Sport wordt omgebouwd tot een centrum voor veilige sport waar de organisatie en regie over deze aanpak wordt gevoerd en van waaruit sportverenigingen en sportbonden kunnen worden geadviseerd en begeleid. Daartoe wordt naast de dagelijkse bezetting van het centrum een poule van experts preventiebeleid grensoverschrijdend gedrag opgericht.
Het realiseren van de aanbeveling van De Vries om meer aan de gegevens uitwisseling van de sport met Politie en Justitie te doen wordt door het instellen van de meldplicht en de werkzaamheden van het centrum voor veilige sport beter mogelijk. In de praktijk vindt dit overleg, vanzelfsprekend binnen de wettelijke kaders, na het afsluiten van een convenant daartoe in 2017 nu ook al geïntensiveerd plaats.
Preventie
Deze zaak leert ons eens te meer dat meer aandacht voor preventie dan in het verleden cruciaal is, bij bestuurders in de sport en bij allen die daar werken. De betrokkenheid van ouders en leden bij het tegengaan van seksuele intimidatie en misbruik in de sport moet worden vergroot. Met ondersteuning van VWS en in samenwerking met Rutgers het Nederlandse kenniscentrum rond seksualiteit, wordt dit jaar een stappenplan ter versterking van de preventie ontwikkeld en geïmplementeerd.
De vindbaarheid en toegankelijkheid van informatie over het aanvragen van VOG’s is vergroot. Informatie over de vertrouwens(contact)personen bij verenigingen en bonden is in toenemende mate standaard opgenomen op websites en in eigen publicaties. Het aantal vertrouwenscontactpersonen zal verder worden uitgebreid en hun opleiding geïntensiveerd. Bij de aanstelling van betaald personeel en vrijwilligers wordt een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) steeds vaker gevraagd. Samen met het Ministerie van VWS en de andere koepels wordt informatie ontwikkeld en verspreid naar alle gemeenten om hen uitleg te geven over de VOG-regeling voor vrijwilligers en hen tips te geven over de rol die zij kunnen spelen in promotie, facilitering en ondersteuning van organisaties met vrijwilligers die preventief beleid op willen zetten.
De nu bekend geworden zaak maakt overigens ook weer duidelijk dat het van groot belang is om altijd referenties te vragen en te verstrekken.
Start het gesprek
Tenslotte maakt deze zaak ook opnieuw duidelijk dat het van het grootste belang is om samen met anderen zoals Slachtofferhulp Nederland, Fier en De Stilte Verbroken van Renald Majoor, en met ondersteuning van VWS creëren van een veilige situatie voor iedereen om over misdragingen in de sport te kunnen spreken, van groot belang is.
Zie daarvoor ook onze aansluiting bij de Start to talk campagne met bijbehorende Videoclip in vele talen, waaronder in het Nederlands: https://www.coe.int/en/web/sport/video-clip
Zie hier voor blog Algemeen Directeur Gerard Dielessen over deze zaak.