Sociale klimaat verbeterd op en rond sportvelden, maar aandacht blijft nodig
Het aantal gerapporteerde excessen in de sport is de afgelopen jaren gedaald, de bewustwording en ontvankelijkheid voor sportiviteit en respect onder sportbestuurders is gegroeid en sporters lijken zich op en rond het veld iets veiliger te voelen. Tegelijkertijd zijn misstanden in de sport van alle tijden en is het noodzakelijk te blijven werken aan sportplezier door het stimuleren van sportiviteit en respect en het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van het Mulier Instituut, dat in opdracht van het Ministerie van VWS onderzoek heeft gedaan naar de effecten van het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat (VSK) in de afgelopen vijf jaar.
Bijna 10.000 clubs betrokken
Het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat ging in 2011 van start en loopt eind 2016 af. Onder leiding van NOC*NSF, KNVB en KNHB is met actieve steun van een groot aantal sportbonden en andere organisaties, de georganiseerde sport aan de slag gegaan om het sociale klimaat op en rond de velden te verbeteren. Verenigingsbestuurders, trainers, coaches, arbitrerend kader en ouders van sportende kinderen worden middels het actieplan ondersteund met opleidingen en trainingen om te werken aan een socialer sportklimaat. Dat heeft geleid tot onder andere de volgende resultaten:
- 9.926 betrokken verenigingen (+3.180 t.o.v. 2015);
- Daling van het aantal meldingen excessen in voetbal (485 in 2011/’12 naar 305 in 2015/’16);
- 64.612 VOG-verklaringen uitgegeven aan vrijwilligers bij sportclubs;
- 42% van de verenigingen heeft een vertrouwens(contact)persoon;
- 77% van de clubs kent omgangs-, gedrags- of clubregels;
- 80% van de clubs besteedt daar ook aandacht aan;
- 45% van de clubs heeft een protocol voor aanpak zwaar ongewenst gedrag
Kaderleden nog steeds geconfronteerd met wangedrag
De sociale veiligheid op sportclubs ervaren door vrijwilligers scoort gemiddeld ruim een 8. Hoewel een grote groep kaderleden zich in de sport veilig voelt, geven veel kaderleden nog steeds aan dat ze in de afgelopen twaalf maanden geconfronteerd zijn met één of meer vormen van wangedrag. Verbaal geweld komt het vaakst voor (59%).
Blijvende aandacht voor sportiviteit en respect noodzakelijk
Koen Breedveld, directeur van het Mulier Instituut: “Winnen is leuk, maar in sport worden mensen juist ook uitgedaagd om teleurstellingen te verwerken. Dat is niet altijd makkelijk. Niemand wil verliezen. In sport leren mensen hoe je daarmee om gaat. En leer je verschillen ervaren en accepteren. Juist in een tijd die steeds harder wordt, is dat belangrijk. Het is goed te zien dat daar in de sport meer oog voor is gekomen. Dat bestuurders en coaches daar aandacht aan besteden. De sport kan de wereld niet veranderen, maar iedere verandering moet ergens beginnen. Ik ga ervan uit dat de sport die lijn doorzet en niet meer los laat.”
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport heeft daarom besloten het actieplan met twee jaar te verlengen en daarvoor jaarlijkse zeven miljoen euro beschikbaar te stellen.
Erik Lenselink, manager Sportontwikkeling van NOC*NSF en voorzitter van het kernteam van het actieplan Naar een Veiliger Sportklimaat: “Meer sportplezier is een van de belangrijkste thema’s op de sportagenda voor de komende jaren. In 2017 en 2018 gaan we vooral inzetten op het borgen van het gedachtengoed in de sportwereld, onder andere via een online platform over sportplezier. We gaan verenigingen met problemen intensief begeleiden en er komt er meer aandacht voor het voetbal en voor diversiteit in de sport.”
Magazine ‘Vijf jaar Naar een veiliger sportklimaat’
Er is een magazine gemaakt waarin verschillende sleutelfiguren en deskundigen terugblikken op vijf jaar Naar een veiliger sportklimaat. Onder andere KNVB-voorzitter Michael van Praag, Marijke Fleuren, voorzitter van de Europese Hockey Federatie en psycholoog Steven Pont komen aan het woord. Het online magazine is te vinden via www.veiligsportklimaat.nl/magazine.